Վոլֆգանգ Բորխերտ. Գիշերն առնետները քնում են, իհարկե

Մենավոր պատի մեջ մնացած փուչ պատու­հանը կարծես հորան­ջում էր իրիկնային արևի կապտակարմիր ճառագայթների մեջ: Քանդված, սեպաձև ծխնելույզի քարերի միջև փայլփլում էր փո­շու ամպը: Մոխրակույտը պլշել էր:

Նա փակեց աչքերը, միանգա­մից ամեն ինչ մթնեց: Զգաց, թե ինչպես մեկը եկավ ու կանգնեց իր աոջև: Մութ էր ու լուռ: «Բռնված եմ»,— մտածեց նա, իսկ երբ բացեց աչքերը, տեսավ երկու ոտք` աղքատիկ տաբատով: Ոտ­քերը ծուռ էին, և նրանց արանքից տղան նայեց հեռուն: Նա համար­ձակվեց հայացքը բարձրացնել տաբատից վեր ու տեսավ, որ իր առջև կանգնողը ծեր մարդ է: Նրա ձեռքին մի զամբյուղ կար և դանակ, իսկ եղունգները հողոտ էին:

— Դու այստեղ հանգիստ քնո՞ւմ ես,— հարցրեց մարդը, նայելով ցած, տղայի կարճ կտրած, խիտ մազերին:

Յուրգենը ծուռտ ոտքերի արան­քից նայեց արևի կողմն ու ասաց.

— Ո՛չ, ես չեմ քնում, ես հսկում եմ:

— Ահա թե ի՜նչ,— ուսերը վեր քաշելով ասաց մարդը,— դրա հա­մա՞ր ես այդ մեծ փայտը ձեռքիդ պահում:

— Այո՛,— եռանդուն պատաս­խանեց Յուրգենը, ամուր բռնելով փայտը:

— Իսկ ի՞նչ ես հսկում:

— Չեմ կարող ասել,— տղան սեղմեց փայտը:

— Երևի փող ես վաստակում, հա՞,— ասաց մարդը, ցած դրեց զամբյուղն ու տաբատի ծալքով մաքրեց դանակը:

— Ո՛չ, փողի համար չէ,— ասաց Յուրգենը արհամարհան­քով,— բոլորովին ուրիշ բան է:

— Իսկ ի՞նչ է:

— Չեմ կարող ասել, ուրիշ բան եմ հսկում:

— Դե՛, եթե չես ուզում ասել, ես էլ չեմ ասի, թե ինչ ունեմ զամբյուղիս մեջ:

Մարդը ոտքով զարկեց զամ­բյուղին և ծալեց դանակը:

— Ես կարող եմ ասել, թե ինչ կա ձեր զամբյուղում,— արձա­գանքեց Յուրգենը արհամարհանով,— ճագարի կեր:

— Սատանա՜ն տանի, այո՛,— ասաց մարդը հիացած,— ա՜յ թե ճարպիկն ես: Քանի՞ տարեկան ես:

— Ինը:

— Տես է՜, ինը, ուրեմն դու գի­տես, թե որքան կանի երեք ան­գամ ինը:

— Պարզ է,— պատասխանեց Յուրգենը և ժամանակ շահելու համար ավելացրեց.— Այդ շատ հեշտ է,— նա նայեց ծուռ ոտքե­րի արանքից, նայեց հեռուն,— երեք անգամ ինը, այդպես չէ՞,— հարցրեց նա,— քսանյոթ: Ես ան­միջապես գլխի ընկա:

— Ճիշտ է,— ասաց մարդը,— ես հենց այդքան ճագար ունեմ:

— Քսանյո՞թ,— բերանը կլո­րացնելով հարցրեց Յուրգենը:

— Եթե ուզենաս, դու կարող ես նրանց տեսնել, նրանցից շա­տերը դեռ փոքր են: Դու ուզո՞ւմ ես ճագար ունենալ:

— Ես չեմ կարող: Ես պետք է հսկեմ,— ասաց Յուրգենը անհաս­տատ ձայնով:

— Անընդհա՛տ,— հարցրեց մարդը,— գիշե՞րն էլ ես հսկում:

— Այո՛, գիշերն էլ, ամբողջ ժա­մանակ, միշտ, շաբաթ օրվանից սկսած,— մրմնջաց տղան:

— Իսկ դու տուն չե՞ս գնում, չէ՞ որ պետք է մի բան ուտես:

Յուրգենը բարձրացրեց քարը, որի տակ դրված էր կես հաց և թիթեղյա մի տուփ:

— Դու ծխո՞ւմ ես,— հարցրեց մարդը,— երևի ծխամորճ կունե­նաս:

Յուրգենն ավելի ամուր բռնեց փայտը և երկչոտությամբ ասաց.

— Ես փաթաթում եմ, ծխամոր­ճով ծխել չեմ սիրում:

— Ափսո՜ս,— ասաց մարդը, կռանալով զամբյուղի վրա,— դու կարող ես ճագարներին նայել, ամենից առաջ փոքրիկներին: Գուցե կուզենայի՞ր նրանցից մեկն ընտ­րել քեզ համար: Մի՞թե չես կա­րող այստեղից հեռանալ:

— Ո՛չ,— պատասխանեց Յուրգենը տխրությամբ,— ո՛չ, ո՛չ:

Մարդը բարձրացրեց զամբյուղը և պատրաստվեց գնալ:

— Դե՛, եթե դու այստեղ պիտի մնաս… ափսո՛ս,— ասաց նա և փորձեց հեռանալ:

— Եթե ոչ ոքի չեք ասի,— ասաց Յուրգենը,— մի քիչ մո՛տ եկեք: Առնետների պատճառով է, որ չեմ կարող հեռանալ:

Ծուռ ոտքերը մի քայլ ետ եկան:

— Առնետների պատճառո՛վ…

— Ա՛յո, չէ՞ որ նրանք ուտում են մեռածներին, դրանով են ապ­րում:

— Իսկ ո՞վ է քեզ այդպիսի բան ասել:

— Մեր ուսուցիչը:

— Եվ դու հսկում ես առնետնե­րի՞ն,— հարցրեց մարդը:

— Ոչ թե նրանց,— կամացուկ ասաց Յուրգենը,— այլ եղբորս, նա պառկած է հենց այստեղ, ներքևում:— Յուրգենը ցույց տվեց փլված պատերի միացման տեղը:—

Մեր տան վրա ռումբ ընկավ: Միանգամից լույսերը հանգան, նա էլ հանգավ: Մենը նրան ձայն տ­վեցինք… Ինձանից փոքր է:

Մարդը վերևից նայեց նրա կարճ կտրած խիտ մազերին և հանկարծակի ասաց.

— Մի՞թե ձեր ուսուցիչը չի ասել, որ գիշերն առնետները քնում են:

— Ո՛չ,— շշնջաց Յուրգենը, և նրա դեմքի վրա նկատվեց հոգ­նածություն,— այդպիսի բան նա մեզ չի ասել:

— Դե՛,— ասաց մարդը,— էլ ի՞նչ ուսուցիչ է, երբ այդ էլ չգիտի: Գիշերն առնետներն, իհարկե, քնում են: Գիշերը դու կարող ես հանգիստ տուն գնալ: Գիշերը, երբ մութն ընկնում է, նրանք քնում են:

Յուրգենն իր փայտով փոքրիկ փոսիկներ էր անում մոխրակույտի վրա ու մտածում. «Փոքրիկ փոսիկները անկողիններ են, փոքրիկ-փոքրիկ անկողիններ»:

— Գիտե՞ս ինչ,- ասաց մարդը, որի ծուռ ոտքերը շտ անհանգիստ էին, ես հիմա շտապ կկերակրեմ ճագարներին ու, երբ մութն ընկնի, կգամ քեզ կվերցնեմ: Գուցե նրանցից մեկին հետս բերեմ, մի փոքրիկի, ի՞նչ ես կարծում:

Յուրգենը փոքրիկ փոսիկներ էր թողնում մոխրակույտի վրա և նկարում էր ճագարներ` սպիտակ, մոխրագույն ճագարներ:

— Ես չգիտեմ,— ասաց Յուրգենը, նայելով նրա ծուռ ոտքե­րին,— թե իսկապես նրանք գի­շերը քնո՞ւմ են…

Մարդը քանդված պատի վրայով անցավ փողոցը:

— Իհարկե, եթե ձեր ուսուցիչը այդ էլ չգիտի, էլ ինչո՞ւ է ուսուցչություն անում:

Յուրգենը ոտքի ելավ ու հարցրեց.

— Ես կարո՞ղ եմ մի ճագար ու­նենալ, գուցե սպիտակ:

— Թերևս,— ասաց մարդը հե­ռանալով,— բայց դու պիտի այս­տեղ սպասես ինձ, հետո մենք միասին տուն կգնանք: Գիտե՞ս ինչ, ես հայրիկիդ կասեմ, թե ճա­գարի համար ինչպես են բուն պատրաստում: Այդ անհրաժեշտ է իմանալ:

— Այո՛,— կանչեց Յուրգենը,— ես կսպասեմ: Ես դեռ պիտի հսկեմ մինչև մութն ընկնի: Ես կսպասեմ անպայման: Տանը մենք տախտակներ ունենք, արկղի տախտակներ:

Սակայն մարդն այլևս չլսեց: Նա քայլում էր արևի կողմը, որն արդեն շառագունել էր մթնշաղի հետ: Յուրգենը տեսնում էր, թե ինչպես արևի լույսը շեղորեն ձգվում է նրա ոտքերի արանքով: Այնքան ծուռ էին այդ ոտքերը, որ քայլելիս ձեռքի զամբյուղը ճոճվում էր այս ու այն կողմ: Ճագարի կեր կար զամբյուղի մեջ, ճագարի կանաչ կեր, որը մոխրա­վուն էր դարձել այրված փլատակ­ների մոխրից…

 

Գերմ. թարգմ.` Նշան Գևորգյանի

«Պիոներ», 1970, 5