Մենավոր պատի մեջ մնացած փուչ պատուհանը կարծես հորանջում էր իրիկնային արևի կապտակարմիր ճառագայթների մեջ: Քանդված, սեպաձև ծխնելույզի քարերի միջև փայլփլում էր փոշու ամպը: Մոխրակույտը պլշել էր:
Նա փակեց աչքերը, միանգամից ամեն ինչ մթնեց: Զգաց, թե ինչպես մեկը եկավ ու կանգնեց իր աոջև: Մութ էր ու լուռ: «Բռնված եմ»,— մտածեց նա, իսկ երբ բացեց աչքերը, տեսավ երկու ոտք` աղքատիկ տաբատով: Ոտքերը ծուռ էին, և նրանց արանքից տղան նայեց հեռուն: Նա համարձակվեց հայացքը բարձրացնել տաբատից վեր ու տեսավ, որ իր առջև կանգնողը ծեր մարդ է: Նրա ձեռքին մի զամբյուղ կար և դանակ, իսկ եղունգները հողոտ էին:
— Դու այստեղ հանգիստ քնո՞ւմ ես,— հարցրեց մարդը, նայելով ցած, տղայի կարճ կտրած, խիտ մազերին:
Յուրգենը ծուռտ ոտքերի արանքից նայեց արևի կողմն ու ասաց.
— Ո՛չ, ես չեմ քնում, ես հսկում եմ:
— Ահա թե ի՜նչ,— ուսերը վեր քաշելով ասաց մարդը,— դրա համա՞ր ես այդ մեծ փայտը ձեռքիդ պահում:
— Այո՛,— եռանդուն պատասխանեց Յուրգենը, ամուր բռնելով փայտը:
— Իսկ ի՞նչ ես հսկում:
— Չեմ կարող ասել,— տղան սեղմեց փայտը:
— Երևի փող ես վաստակում, հա՞,— ասաց մարդը, ցած դրեց զամբյուղն ու տաբատի ծալքով մաքրեց դանակը:
— Ո՛չ, փողի համար չէ,— ասաց Յուրգենը արհամարհանքով,— բոլորովին ուրիշ բան է:
— Իսկ ի՞նչ է:
— Չեմ կարող ասել, ուրիշ բան եմ հսկում:
— Դե՛, եթե չես ուզում ասել, ես էլ չեմ ասի, թե ինչ ունեմ զամբյուղիս մեջ:
Մարդը ոտքով զարկեց զամբյուղին և ծալեց դանակը:
— Ես կարող եմ ասել, թե ինչ կա ձեր զամբյուղում,— արձագանքեց Յուրգենը արհամարհանով,— ճագարի կեր:
— Սատանա՜ն տանի, այո՛,— ասաց մարդը հիացած,— ա՜յ թե ճարպիկն ես: Քանի՞ տարեկան ես:
— Ինը:
— Տես է՜, ինը, ուրեմն դու գիտես, թե որքան կանի երեք անգամ ինը:
— Պարզ է,— պատասխանեց Յուրգենը և ժամանակ շահելու համար ավելացրեց.— Այդ շատ հեշտ է,— նա նայեց ծուռ ոտքերի արանքից, նայեց հեռուն,— երեք անգամ ինը, այդպես չէ՞,— հարցրեց նա,— քսանյոթ: Ես անմիջապես գլխի ընկա:
— Ճիշտ է,— ասաց մարդը,— ես հենց այդքան ճագար ունեմ:
— Քսանյո՞թ,— բերանը կլորացնելով հարցրեց Յուրգենը:
— Եթե ուզենաս, դու կարող ես նրանց տեսնել, նրանցից շատերը դեռ փոքր են: Դու ուզո՞ւմ ես ճագար ունենալ:
— Ես չեմ կարող: Ես պետք է հսկեմ,— ասաց Յուրգենը անհաստատ ձայնով:
— Անընդհա՛տ,— հարցրեց մարդը,— գիշե՞րն էլ ես հսկում:
— Այո՛, գիշերն էլ, ամբողջ ժամանակ, միշտ, շաբաթ օրվանից սկսած,— մրմնջաց տղան:
— Իսկ դու տուն չե՞ս գնում, չէ՞ որ պետք է մի բան ուտես:
Յուրգենը բարձրացրեց քարը, որի տակ դրված էր կես հաց և թիթեղյա մի տուփ:
— Դու ծխո՞ւմ ես,— հարցրեց մարդը,— երևի ծխամորճ կունենաս:
Յուրգենն ավելի ամուր բռնեց փայտը և երկչոտությամբ ասաց.
— Ես փաթաթում եմ, ծխամորճով ծխել չեմ սիրում:
— Ափսո՜ս,— ասաց մարդը, կռանալով զամբյուղի վրա,— դու կարող ես ճագարներին նայել, ամենից առաջ փոքրիկներին: Գուցե կուզենայի՞ր նրանցից մեկն ընտրել քեզ համար: Մի՞թե չես կարող այստեղից հեռանալ:
— Ո՛չ,— պատասխանեց Յուրգենը տխրությամբ,— ո՛չ, ո՛չ:
Մարդը բարձրացրեց զամբյուղը և պատրաստվեց գնալ:
— Դե՛, եթե դու այստեղ պիտի մնաս… ափսո՛ս,— ասաց նա և փորձեց հեռանալ:
— Եթե ոչ ոքի չեք ասի,— ասաց Յուրգենը,— մի քիչ մո՛տ եկեք: Առնետների պատճառով է, որ չեմ կարող հեռանալ:
Ծուռ ոտքերը մի քայլ ետ եկան:
— Առնետների պատճառո՛վ…
— Ա՛յո, չէ՞ որ նրանք ուտում են մեռածներին, դրանով են ապրում:
— Իսկ ո՞վ է քեզ այդպիսի բան ասել:
— Մեր ուսուցիչը:
— Եվ դու հսկում ես առնետների՞ն,— հարցրեց մարդը:
— Ոչ թե նրանց,— կամացուկ ասաց Յուրգենը,— այլ եղբորս, նա պառկած է հենց այստեղ, ներքևում:— Յուրգենը ցույց տվեց փլված պատերի միացման տեղը:—
Մեր տան վրա ռումբ ընկավ: Միանգամից լույսերը հանգան, նա էլ հանգավ: Մենը նրան ձայն տվեցինք… Ինձանից փոքր է:
Մարդը վերևից նայեց նրա կարճ կտրած խիտ մազերին և հանկարծակի ասաց.
— Մի՞թե ձեր ուսուցիչը չի ասել, որ գիշերն առնետները քնում են:
— Ո՛չ,— շշնջաց Յուրգենը, և նրա դեմքի վրա նկատվեց հոգնածություն,— այդպիսի բան նա մեզ չի ասել:
— Դե՛,— ասաց մարդը,— էլ ի՞նչ ուսուցիչ է, երբ այդ էլ չգիտի: Գիշերն առնետներն, իհարկե, քնում են: Գիշերը դու կարող ես հանգիստ տուն գնալ: Գիշերը, երբ մութն ընկնում է, նրանք քնում են:
Յուրգենն իր փայտով փոքրիկ փոսիկներ էր անում մոխրակույտի վրա ու մտածում. «Փոքրիկ փոսիկները անկողիններ են, փոքրիկ-փոքրիկ անկողիններ»:
— Գիտե՞ս ինչ,- ասաց մարդը, որի ծուռ ոտքերը շտ անհանգիստ էին, ես հիմա շտապ կկերակրեմ ճագարներին ու, երբ մութն ընկնի, կգամ քեզ կվերցնեմ: Գուցե նրանցից մեկին հետս բերեմ, մի փոքրիկի, ի՞նչ ես կարծում:
Յուրգենը փոքրիկ փոսիկներ էր թողնում մոխրակույտի վրա և նկարում էր ճագարներ` սպիտակ, մոխրագույն ճագարներ:
— Ես չգիտեմ,— ասաց Յուրգենը, նայելով նրա ծուռ ոտքերին,— թե իսկապես նրանք գիշերը քնո՞ւմ են…
Մարդը քանդված պատի վրայով անցավ փողոցը:
— Իհարկե, եթե ձեր ուսուցիչը այդ էլ չգիտի, էլ ինչո՞ւ է ուսուցչություն անում:
Յուրգենը ոտքի ելավ ու հարցրեց.
— Ես կարո՞ղ եմ մի ճագար ունենալ, գուցե սպիտակ:
— Թերևս,— ասաց մարդը հեռանալով,— բայց դու պիտի այստեղ սպասես ինձ, հետո մենք միասին տուն կգնանք: Գիտե՞ս ինչ, ես հայրիկիդ կասեմ, թե ճագարի համար ինչպես են բուն պատրաստում: Այդ անհրաժեշտ է իմանալ:
— Այո՛,— կանչեց Յուրգենը,— ես կսպասեմ: Ես դեռ պիտի հսկեմ մինչև մութն ընկնի: Ես կսպասեմ անպայման: Տանը մենք տախտակներ ունենք, արկղի տախտակներ:
Սակայն մարդն այլևս չլսեց: Նա քայլում էր արևի կողմը, որն արդեն շառագունել էր մթնշաղի հետ: Յուրգենը տեսնում էր, թե ինչպես արևի լույսը շեղորեն ձգվում է նրա ոտքերի արանքով: Այնքան ծուռ էին այդ ոտքերը, որ քայլելիս ձեռքի զամբյուղը ճոճվում էր այս ու այն կողմ: Ճագարի կեր կար զամբյուղի մեջ, ճագարի կանաչ կեր, որը մոխրավուն էր դարձել այրված փլատակների մոխրից…
Գերմ. թարգմ.` Նշան Գևորգյանի
«Պիոներ», 1970, 5